ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System: GIS) หมายถึง ระบบคอมพิวเตอร์ที่ประกอบด้วยอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ โปรแกรมคอมพิวเตอร์ บุคลากร และข้อมูล โดยที่ระบบมีความสามารถใช้ในการจัดเก็บ จัดการ ประมวลผลวิเคราะห์และแสดงผลข้อมูลเชิงพื้นที่ (Geo-referenced Data) ได้แก่ ข้อมูลที่แสดงสภาพทางภูมิศาสตร์ ข้อมูลดังกล่าวที่ปรากฏอยู่ในลักษณะพื้นที่รูปหลายเหลี่ยม เส้น หรือจุด ตัวอย่างเช่น พื้นที่การใช้ประโยชน์ที่ดิน เส้นทางแม่น้ำ เส้นทางลำคลอง เส้นทางคลองชลประทาน เส้นทางถนน ตำแหน่งหมู่บ้าน และตำแหน่งสถานีตรวจวัดข้อมูลต่างๆ เป็นต้น ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ ยังมีความสามารถในการคำนวณผลได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ ทันต่อเหตุการณ์ และได้ผลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพที่ชัดเจนและมีคุณภาพ
ข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์สามารถแบ่งได้ เป็น 2 ชนิดคือ
1. ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial data) เป็นข้อมูลที่แสดงในรูปแผนที่ สามารถทำการบอกตำแหน่งที่ปรากฏบนพื้นโลกได้อย่างแน่นอน โดยใช้การอ้างอิงกับระบบใดระบบหนึ่ง เช่น ระบบพิกัดละติจูด-ลองจิจูด (Latitude–Longitude) หรือระบบพิกัดยูนิเวอร์แซลทรานสเวอร์เมอเคเตอร์ (Universal Transverse Mercator: UTM) ซึ่งเป็นระบบมาตรฐานที่ใช้ในแผนที่พื้นฐานของประเทศไทย
2. ข้อมูลเชิงบรรยายและสถิติ (Attribute data) เป็นข้อมูลรายละเอียดที่ใช้อธิบายว่าข้อมูลในแผนที่มีอะไรอยู่บ้างเป็นอย่างไร โดยปกติจะจัดเก็บข้อมูลให้อยู่ในรูปของตารางทางสถิติ ทั้งนี้ ข้อมูลทั้งสองประเภทจะเชื่อมโยงกัน (Topology) โดยคุณสมบัติของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
ข้อมูลเชิงพื้นที่เหล่านี้มีความเกี่ยวข้องกับตำแหน่งที่ตั้งทางภูมิศาสตร์บนโลก สามารถนำข้อมูลที่เหมือนกันมาจัดเก็บร่วมกันโดยเรียกว่าชั้นข้อมูล (Layer) ชั้นข้อมูลเหล่านี้สามารถนำมาใช้ในการตอบคำถามที่เกิดขึ้นทางด้านพื้นที่ และทำการวิเคราะห์โดยกระบวนการซ้อนทับชั้นข้อมูลต่างๆ (Overlay Technique Process) เพื่อจุดประสงค์ของการบริหารจัดการทรัพยากรทางธรรมชาติให้ได้ประโยชน์สูงสุด และผลที่ได้จากการวิเคราะห์สามารถแสดงผลได้ในรูปแบบของแผนที่และรายงานประเภทต่างๆ นอกจากนี้ ชั้นข้อมูลสามารถนำไปใช้เป็นฐานข้อมูลเพื่อการสำรวจหรือติดตามผลการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้น ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เกี่ยวข้องกับแผนที่และข้อมูลเชิงรายละเอียดสามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางด้านการศึกษาพื้นที่ทั้งทางด้านกายภาพ ด้านชีวภาพ และเศรษฐกิจ-สังคม เพื่อใช้สนับสนุนการตัดสินใจในการวางแผนและจัดการสิ่งแวดล้อม โดยใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ประเภทต่างๆ นอกจากนี้แนวคิดในการจัดทำฐานข้อมูลดิจิตอล การจัดทำฐานข้อมูลดิจิตอลนั้นต้องคำนึงถึงคุณลักษณะของข้อมูลและผลลัพธ์ที่ต้องการจากข้อมูล ซึ่งในการออกแบบนั้นควรจะต้องคำนึงถึง ฐานข้อมูลที่ได้กระชับและชัดเจน, มีความถูกต้องตามที่ต้องการ, มีความง่ายต่อความเข้าใจ, มีการเชื่อมโยงระหว่างข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงบรรยาย สะดวกต่อการใช้ประโยชน์, และตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น